سیگموئیدوسکوپی یکی از روش های تشخیص برای انواع بیماری ها به شمار می رود. در این روش پزشک می تواند با استفاده از دستگاه ناحیه سیگموئید در روده بزرگ را بررسی نماید و مشکلاتی نظیر انواع زخم ها، پولیپ ها، سلول های غیرطبیعی، سرطان و … را بررسی نماید. این روش تشخیصی ممکن است همراه با ترس و نگرانی باشد، اما باید بگوییم سیگموئیدوسکوپی بدون درد و خونریزی انجام می شود و مشکل خاصی را به دنبال نخواهد داشت. پس در صورت توصیه پزشک برای انجام سیگموئیدوسکوپی در انجام آن کوتاهی نکنید.

سیگموئیدوسکوپی چیست ؟

سیگموئید سومین کولون نزولی است، این قسمت از روده، رکتوم را به مقعد متصل می کند. سیگموئیدوسکوپی نوع روش درمانی است که این امکان را به پزشک میدهد تا داخل این قسمت را مشاهده نماید. این روش با استفاده از لوله بلند و انعطاف پذیری انجام می شود. این لوله دارای دوربین و نور است که به مانیتور متصل شده و به پزشک این امکان را میدهد که داخل روده در قسمت سیگموئید را مشاهده نماید.

در آزمایش کولونوسکوپی، پزشک تمام قسمت کولون را بررسی نماید، اما در صورتی که تنها کولون سیگموئید نیاز به بررسی داشته باشد، از این آزمایش استفاده می شود.

در چه صورت سیگموئیدوسکوپی تجویز می شود ؟

سیگموئیدوسکوپی در صورت ایجاد مشکلات و بیماری های مربوط به روده کاربرد دارد. به طور کل در صورت بروز علائم زیر جهت بررسی علت مشکل از سیگموئیدوسکوپی استفاده می شود :

• تغییرات در عادات روده
• خونریزی
• خون در مدفوع
• درد شکم
• کاهش وزن بی دلیل
• بررسی بیماری های مقعدی مثل بواسیر (هموروئید)، شقاق، فیستول و ..
• غربالگری سرطان کولون

بسته به سابقه خانوادگی و شرایط فرد ممکن است، انجام این آزمایش از سن ۵۰ سالگی هر ۵ سال یکبار تکرار شود.

قبل از انجام سیگموئیدوسکوپی

قبل از انجام این آزمایش لازم است، مراحلی را طی کرده و روده را به طور کامل تخلیه نمایید تا برای انجام آزمایش آماده شود. برای این امر لازم است از ۳ روز قبل از انجام آزمایش از غذاهای آبکی مصرف نمایید. ممکن است برای این منظور پزشک مصرف داروهای ملین را نیز تجویز نماید.

در این دوران از مصرف غذاهای قرمز رنگ خودداری نمایید، زیرا ممکن است در نتایج آزمایش با خون اشتباه گرفته شود. در صورت مصرف هرگونه دارو یا مکمل پزشک خود را در جریان بگذارید.

در طول سیگموئیدوسکوپی

برای انجام سیگموئیدوسکوپی ممکن است پزشک از داروهای آرام بخش و یا بی حسی موضعی استفاده نماید، اما معمولاً بیمار بی هوش نمی شود،ق زیرا ممکن است پزشک به مکالمه با بیمار نیاز داشته باشد. برای این منظور لازم است بیمار به سمت چپ بدن خود دراز بکشد تا پزشک بتواند سیگموئیدسکوپ را وارد مقعد نموده و به راحتی قسمت انتهایی روده را بررسی نماید.

در حین آزمایش از طریق این لوله مقداری هوا وارد کولون می شود، تا کولون باز تر شود. در صورتی که در طول آزمایش احساس راحتی نمی کنید، این موضوع را با پزشک در میان بگذارید.

اگر در طول آزمایش پزشک پولیپ و با بافت غیر طبیعی را مشاهده نماید با استفاده از دستگاه مخصوصی آن را از بین برده و نمونه ای را جهت بررسی های بیشتر به آزمایشگاه می فرستد. مدت زمان انجام آزمایش سیگموئیدوسکوپی بین ۱۰ الی ۳۰ دقیقه متغیر است.

بعد از سیگموئیدوسکوپی

بعد از انجام آزمایش معمولاً بیمار درد چندانی نداشته و می تواند به زندگی عادی خود بازگردد. تنها در صورتی که بی حسی تزریق شده باشد، نیاز به همراه خواهد داشت. بعد از سیگموئیدوسکوپی در صورت برداشت پولیپ ممکن است بیمار دچار خونریزی شود که بعد از مدتی رفع می شود. همچنین انبساط و انقباض عضلانی نیز امر طبیعی است. اما در صورت بروز هر یک از علائم زیر لازم است با پزشک مشورت نمایید :

• درد شکم
• سرگیجه
• مدفوع خونی
• تب

هموروئیدکتومی یا جراحی هموروئید یکی از روش های پرکاربرد برای درمان این بیماری است. هموروئید یا همان بواسیر شایع ترین بیماری در ناحیه مقعد است. این بیماری با تورم و گشاد شدن عروق در ناحیه مقعد ایجاد می شود. بواسیر با علائمی مثل درد، خارش، خونریزی، خون در مدفوع و … نمایان می شود. اغلب این علائم با درمان های خانگی و دارویی برطرف می شوند، اما در برخی موارد بیماری به حدی پیشرفت کرده که لازم است از درمان های تهاجمی تری برای از بین بردن بواسیر استفاده نمایید. یکی از درمان های تهاجمی هموروئیدکتومی است.

هموروئیدکتومی شامل استفاده از تیغ جراحی برای از بین بردن بافت هموروئیدی است. در صورتی که بعد از انجام جراحی نسبت به زخم جراحی و وضعیت سلامت خود توجه نکنید، احتمال عود مجدد بیماری وجود دارد. برخی از راهکارهای مراقبت بعد از هموروئیدکتومی به این شرح است:

مصرف فیبر

اغلب بیماران بعد از جراحی به خصوص جراحی هموروئید دچار یبوست می شوند. یبوست موجب خروج مدفوع سفت شده و می تواند آسیب جدی به مقعد وارد آورد. بهترین راهکار برای جلوگیری از یبوست مصرف فیبر کافی است. فیبر ماده ای مغذی و مفید است که در روده انسان قابلیت هضم و جذب را ندارد و تجمع می کند.

فیبر مقدار زیادی آب به خود جذب کرده و با افزایش حجم مدفوع به درمان و رفع یبوست کمک می کند. از خوراکی های دارای فیبر می توانیم به انواع میوه ها، سبزیجات و غلات اشاره کنیم.

آب کافی

آب در همه حالت برای حفظ سلامتی بدن مفید است. مصرف آب کافی می تواند هر چه سریعتر سموم را از بدن خارج کرده و با درمان یبوست به بهبود بیماری بواسیر نیز کمک نماید. میزان آب مصرفی برای هر فرد در طول روز  ۸ الی ۱۰ لیوان تعیین شده است.

تعویض پانسمان

لازم است در طول دوره نقاهت پس از عمل بهداشت را به میزان بیشتری رعایت نمایید. البته منظور از رعایت بهداشت، زیاده روی در شستشوی مقعد نیست. تعویض مرتب پانسمان یکی از راهکار هایی است که می تواند به جلوگیری از عفونت کمک نماید. البته بهتر است، تعویض پانسمان توسط پزشک و یا پرستار انجام شود.

مصرف دارو

معمولاً پزشک بعد از جراحی مصرف داروهایی مانند انواع مسکن و آنتی بیوتیک را به منظور کاهش درد و جلوگیری از عفونت تجویز می کند. بیمار باید مطابق دستور پزشک داروها را مصرف نماید.

حمام سیتز

حمام سیتز یا همان نشیمن به منظور جلوگیری از عفونت زخم و کمک به ترمیم سریع آن تجویز می شود. این حمام شامل قرار دادن ناحیه باسن و ران ها در آب نسبتاً گرم است. این امر با افزایش گردش خون در ناحیه مقعد به درمان بواسیر کمک می نماید. برای افزایش تاثیر پذیری می توانید به آب حمام سیتز مقداری نمک اپسوم و یا جوش شیرین بیافزایید.

کمپرس یخ

یکی از راهکارهای کاهش درد بیمار بعد از جراحی هموروئیدکتومی، استفاده از کمپرس یخ است. این روش می تواند بعد از جراحی که معمولاً بیماران درد زیادی دارند، به کاهش سریع درد کمک نماید. برای جلوگیری از آسیب به زخم، یخ را مستقیماً بر روی زخم قرار ندهید، بلکه آن را درون کیسه فریزر قرار داده و در حوله بپیچید و سپس برای چند دقیقه بر روی زخم قرار دهید.

مراقبت از رخم

مراقبت از زخم بعد از جراحی  اهمیت بسیاری در عفونت، درد و عود مجدد بیماری دارد. برای این منظور باید ضمن رعایت بهداشت و استفاده از لباس های مناسب با الیاف طبیعی، فشاری زیادی به ناحیه آسیب وارد نشود. به همین جهت از نشستن بر روی سطوح سخت اجتناب نمایید. بهتر است برای نشستن از بالش های دوناتی شکل کمک بگیرید.

تانسموس به زبان ساده حس ناخوشایند و مکرر نیاز به توالت است. این حس ممکن است زندگی فرد را شدیداً تحت شعاع خود قرار دهد و فرد را برای حضور در اجتماع دچار مشکل نماید. فرد مبتلا به تانسموس ممکن است با وجود روده خالی و حتی بعد از ۲۰ دقیقه خروج از توالت مجدداً این حس را داشته باشد که نیاز به توالت دارد. نکته مثبت این است که این بیماری قابل درمان است.

علت بیماری تانسموس

این بیماری از عوامل بسیار متنوعی نشات می گیرد که البته می تواند ابتلا به بیماری خاصی را نیز عنوان نماید. برخی از مهمترین علل ابتلا به وضعیت تانسموس به این شرح است :

• آبسه انگوتی یا آبسه مقعدی
• سرطان مقعد
• هموروئید (بواسیر)
• کولیت عفونی
• بیماری التهابی روده یا کرون 
•  بی اختیاری مدفوع
• گاستروانتریت
• التهاب روده به علت قرار گرفتن در معرض تابش نوردرمانی
• یبوست

در حالت کلی می توان گفت التهاب و انقباض رکتوم از عللی است که موجب می شود، فرد به طور مداوم احساس نیاز به تخلیه روده داشته باشد. از همین روی حتی میزان کوچکی ازگاز یا مدفوع فرد را برای مراجعه به  توالت و تخلیه تحریک می کند. این تلاش مداوم و بی سرانجام می تواند به شدت روحیه فرد بیمار را تحت تاثیر خود قرار دهد.

علائم تانسموس

در اغلب موارد همراه با بیماری تانسموس یا تمایل مکرر به دفع مدفوع؛ علائمی ظاهر می شوند، که نشان دهنده بیماری خاصی است. این علائم عبارتند از :

• نیاز به دفع مدفوع حتی زمانی که روده ها خالی هستند.
• فوریت برای تخلیه روده
• گرفتگی عضلات 
• درد شکم یا مقعد
• حرکات کوچک روده ای
• دل پیچه مکرر
• تهوع
• استفراغ
• تب (یا لرز)
• خون در مدفوع
• تخلیه مخاطی

درمان بیماری تانسموس

در مورد این بیماری باید بگوییم با اینکه این عارضه قابل درمان است و حتی درمان های خانگی نیز برای آن پیش بینی شده است. با این حال به غیر از رفع علائم، پیدا کردن علت اصلی بروز این عارضه و نیز اطمینان خاطر از اینکه بیماری ایجاد شده تانسموس است، اهمیت بسیاری زیادی دارد. فرآیند درمان تانسموس شامل مصرف دارو در مراحل ابتدایی بیماری با شرایط خفیف است، که اغلب به درمان التهاب روده که عامل این بیماری است، کمک می نماید.  در صورتی که برای شرایطی تشدید شده همراه با علائم بیشتر پزشک معمولاً انجام عمل جراحی را پیشنهاد می کند. چند پیشنهاد خانگی که در کنار درمان های دارویی الزامی است، به این شرح است :

• پرهیز از مصرف غذا های سرخ شده، چرب و یا غذاهای حاضری
• درمان یبوست با مصرف فیبر (یبوست می تواند عاملی برای تانسموس باشد و یا حتی موجب تشدید آن شود. با مصرف میوه ها و سبزیجات حاوی فیبر به درمان این مشکل کمک نمایید.
• هیدراته نگه داشته بدن ( قرار دادن بدن در حالت هیدراته می تواند به پاک کردن روده و سیستم گوارش کمک نماید.)
• ورزش کردن : انجام ورزش در تقویت سیستم ایمنی بدن و نیز بهبود دستگاه گوارش موثر است.

در صورتی که عامل تانسموس سایر بیماری های التهابی به خصوص IBD باشد، پزشک  انجام عمل برداشت روده را توصیه می کند. البته این جراحی بسته مراحل بیماری دارد و تنها برای شرایطی مانند تانسموس عمل جراحی انجام نمی شود.

کیست درموئید یکی از انواع کیست های تخمدان است که توده هایی خوش خیم می باشد. این توده  به علت دارا بودن موادی از جمله مو و غضروف و چربی و دندان با این نام شناخته می شود و بر اثر بقایای مواد ژنتیک یا سلول های بنیادی ایجاد می شود،که منشاء این سلول ها به دوران جنینی بازمیگردد در واقع می توان گفت کیست ناشی از اختلالی در تکامل بافت پوست در دوران جنینی ایجاد شده این  معمولاً در دوران کودکی تا بزرگسالی قابل مشاهده نیست. این بیماری اکتسابی و عفونی نیست و بیشتر در زنانی با سنین ۲۰ الی ۳۰ مشاهد می شود.

کیست درموئید چه زمانی ایجاد میشود ؟

در صورت رشد ناهماهنگ لایه های پوست در لایه اپیتلیوم فضایی کیسه مانند ایجاد شده در نتیجه ساختارهای پوست در این ناحیه به دام می افتند و کیست مویی ایجاد می شود. دیواره سلولی این کیست مشابه ساختار خارجی پوست و دارای فولیکول های مو، غدد عرق و گاهی مو، دندان یا عصب است. کیست درموئید دارای دو نوع خوش خیم وبدخیم است که در اغلب موارد خوش خیم می باشد.

علائم کیست درموئید

برخی از علائمی که ممکن است کیست درموئید در فرد ایجاد نماید به این شرح است:

• درد شکمی
• خونریزی های غیرطبیعی از واژن
• مشکلات ادرار
• تهوع و استفراغ
• درد هنگام رابطه جنسی
• درد شدید در قسمت پایینی کمر  و ران ها
• افزایش وزن
• بزرگ شدن شکم
• تب و لرز
• ترشحات چرکی

تفاوت کیست مویی پایین کمر با کیست درموئید

گاهی ممکن است کیست مویی با کیست درموئید اشتباه گرفته شود که درایت و مهارت پزشک معالج می‌تواند احتمال بروز این خطا را محدود کند.

مهمترین تفاوت های کیست مویی با کیست درموئید به این شرح است:

• کیست مویی از بیماری های مقعدی است که پایین کمر ایجاد می شود اما کیست درموئید در داخل تخمدان رشد می کند.
• کیست مویی پایین کمر ناشی از عفونت، اضافه وزن و … ایجاد شده در حالی که کیست درموئید بر اثر بقایای مواد ژنتیک در جنینی ایجاد شده است.

• کیست مویی معمولاً حاوی یک یا چند عدد مو است ولی کیست درموئید می تواند شامل فولیکول های مو، غدد عرق و گاهی مو، دندان یا عصب باشد.
• کیست مویی پایین کمر عفونی است و ناشی از عفونت روی میدهد در حالی که کیست درموئید فاقد مواد عفونی است.
• بهترین راهکار درمان کیست مویی با لیزر است اما راهکار درمان قطعی کیست تخمدان یا درموئید با عمل جراحی یا از طریق لاپاراسکوپی است.

با توجه به تفاوت هایی که این دو بیماری دارند اما تشخیص این ضایعه برای بیمار امکان پذیر نمی‌باشد و مراجعه به پزشک متخصص برای تشخیص و معاینه دقیق الزامی می‌باشد.

روش های درمان کیست درموئید

کیست درموئید نیاز به درمان دارد ولی معمولاً درمان آن اورژانسی نیست، ولی در مواردی ممکن است کیست موجب چرخش تخمدان شود که در این صورت نیازمند درمان فوری خواهد بود، این حالت علایمی مانند استفراغ ، تب ، درد شدید ، یبوست و یا اسهال را ایجاد می کند.

درمان این کیست بستگی به فاکتورهایی از جمله سن بیمار، نوع و اندازه کیست دارد. در مراحل ابتدایی بیماری، پزشک توصیه می کند، چند ماه صبر نمایید، زیرا ممکن است برخی از کیست ها از بین بروند ولی نیاز است در فواصل زمانی منظم رشد کیست و تغییر اندازه آن از طریق سونوگرافی لگنی مورد بررسی قرار گیرد.در مراحل بعدی ممکن است پزشک داروهای ضدبارداری را تجویز نماید که این مورد نیز تاثیر چندانی در توقف رشد این سلول ها نخواهد داشت.

در صورتی که این کیست ها بیش از اندازه بزرگ شوند نیاز به درمان جراحی است، در این عمل که ممکن است با استفاده از لاپاراسکوپی نیز انجام گیرد، کیست های ایجاد شده در تخمدان برداشته خواهند شد. در صورتی که درمان با روش  کم تهاجمی لاپاراسکوپی صورت گیرد نتیجه موفق آمیز تر است زیرا که مانع از چسبندگی بعد از عمل می شود. دوران نقاعت کوتاه تر و درد بعد از عمل نیز کمتر خواهد بود.

در حالتی که کیست درموئید سرطانی باشد، ممکن است رحم، تخمدانها و لوله های فالوپی در طی عمل جراحی برداشته شوند و همراه با این عمل نیز درمان های شیمی درمانی وپرتو درمانی انجام گیرد. همچنین در صورتی که کیست تخمدان بعد از یائسگی ایجاد شود، احتمالاً پزشک عمل جراحی را توصیه می کند.

چه زمانی نیاز به برداشتن کیست درموئید است؟

به طور کلی کیست درموئید عملی ضروری نیست اما در صورتی که پاره، ملتهب شده و ایجاد درد کند نیاز به درمان فوری دارد.

لازم است در موارد زیر برای برداشت این کیست ها اقدام نمایید:

• زمانی که کیست دردناک شود.
• زمانی که کیست رشد کرده و یا تغییر رنگ دهد.
• ایجاد نازیبایی

پیشگیری از ابتلا به کیست درموئید

این بیماری راه پیشگیری خاصی ندارد زیرا که زمینه ای ژنتیکی در دوران جنینی دارد، تنها راهکار پیشگیری ازاین بیماری ، انجام سونوگرافی بصورت سالانه می باشد، تا اطلاعات دقیقی از وضعیت اعضای بدن در ناحیه لگن دریافت کنید. این کیست ها تاثیری در قاعدگی ندارند و باعث نامنظم شدن آن نمی شوند.

مطلب مرتبط:

کیست مویی